vlokreeft of Gammarus pulex


Deze zoetwater vlokreeft  is een bewoner van heldere, zuurstofrijke en weinig vervuilde sloten en plassen. Het dier leeft van afval en aangroeisel. De Duitse term voor aangroeisel is “Aufwuchs”, het zijn algen welke op waterplanten en stenen groeien. Er zijn vele slootdieren welke de vlokreeft lusten, zoals de salamander en het stekelbaarsje, en watervogels. Van deze vijanden is het driedoornige stekelbaarsje de belangrijkste. Opvallend is hun onbeholpen manier van zwemmen. Vlokreeft heeft een sterk afgeplat lichaam waarmee het zich kan verbergen in spleten. De vlokreeft heeft zacht stromend helder water nodig, staat het water stil dan zal de zoetwaterpissebed of Asellus aquaticus de vlokreeft verdringen.

Gammarus pulex onder de microscoop van Jaap Cost Budde.

vlokreeft in het inheems zoetwater aquarium.

Een larve van de geelgerande waterkever (Dytiscus) heeft een zoetwaterganaal gevangen. Drie zoetwater vlokreeften (gammarus pulex ) gaan zich ook met het lijk van de zoetwatergarnaal voeden, vlokreeften zijn afval eters of detrivoren, ze leven van dood organisch materiaal of detritus.  Gammarus Pulex leeft ook van  algen en schimmels welke op waterplanten groeien (Aufwuchs) en vergane dode bladeren, het is dus ook een omnivoor of alleseter , een dier dat zowel plantaardig als dierlijk voedsel kan eten om te overleven. De vlokreeft is vooral snachts actief, en verbergt zich overdag van in spleten, waar het met het afgeplatte en doorzichtige lichaam in verbergt. Een foto uit het slootaquarium van Brian Eversham.   Vlokreeft is makkelijk zelf te houden, ze leven van afval, visse-eieren aangegroeide algen en tubifex of rode muggenlarven. Maar ook eten ze overtollig visvoer (koivoer) en watervlooien. Voor bijna elk  aquariumdier is vlokreeft bijvoeding.

vlokreeft als bio-indicator

Wanneer een slootaquarium verzuurt verdwijnen als
eerste de vlokreeftjes, ze zijn daar erg gevoelig
voor. De ph moet boven de 5.5 blijven. Het water dient ook helder en zuurstofrijk te zijn. Hogere  temperaturen zoals in huis gewoon is, hebben een sterke remming op de groei, net als de toevoeging van zink . Zink en ook veel gebruikte medicijnen, zoals fluoxetine (Prozac) en ibuprofen remmen de groei wanneer deze in lage concentraties voorkomen.1

Gammarus Pulex. Uit: Brehms Tierleben, 1924

Vlokreeft als levend voer

Vlokreeft is goed voedsel voor salamanders , behalve voor Axiotyl. Het wordt door veel vissen en waterinsekten gegeten. Het is maar op enkele plaatsen te koop, de echte salamander liefhebber kweekt ze daarom zelf. Bedenk dat vlokreeft ook vis-eieren eet.

indoor kweken van vlokreeft

Dit mislukt vaak , en de kweeksnelheid van vlokreeft is niet hoog. Daar staat dan tegenover dat deze vlokreeften zonder parasieten zijn, vlokreeft wordt door deze parasieten als vector gebruikt, en  door ze binnen te houden wordt de cyclus doorbroken. Vlokreeft voedt zich met dode bladeren , maar goedkoper is met zand verzwaard koikarpervoer. zorg voor een zeer goede beluchting, hou de Ph in de gaten. Het water dient helder te zijn. Het belangrijkste is de temperatuur laag te houden.Betere indoorkandidaten zijn asellus aquaticus (waterpissebed) en Hyalella azteca, makkelijker en sneller te kweken en hogere opbrengst.

outdoor kweken van vlokreeft

Kweek de vlokreeft in ondiep helder water. het kweken van vlokreeft kan uitstekend gecombineerd worden met het tegelijkertijd kweken van watervlooien. zorg dat het water ververst en zuurstof rijk blijft. Vlokreeft voedt zich met onder andere met dode watervlooien.

Geef de vlokreeft niet direct , maar bewaar het minstens een uur. Op deze manier hechten planaria, hydra’s en bloedzuigers zich aan de wand en komen niet bij in de bak.

commerciele kweek van vlokreeft

Klem oude bladeren tussen houten platen en laat deze in een meer drijven, volledig ondergedompeld. Een soortgelijke methode is de bladeren in een drijvende doos van kippengaas doen. deze methodes leveren grote hoeveelheden vlokreeft op.

gedroogde vlokreeftjes (skuds of freshwater shrimps)

Dit is goedkoop en goed eiwitrijk, vet arm voedsel voor vele vissen en dieren en vogels, zoals kippen. Het wordt ook gebruikt om Koi te voeren, door het hoge gehalte vitamine A/caroteen worden de kleuren van de Koi versterkt. Tropische siervissen zijn een andere doelgroep om dezelfde reden. Onder de vlag van scuds of freshwater shrimps worden veel meer soorten gedroogde kreeftachtigen verkocht.

indeling van de vlokreeft

voorkomen in nederland

Gammarus pulex komt in sloten en beken voor. In de rivieren is de plaats ingenomen door Gammarus tigrinus , een Noordamerikaanse vlokreeft, en op sommige plaatsen door de Reuzenvlokreeft (Dikerogammarus villosus). gammaus pulex verdraagt geen zout of brak water.

Vlokreeft anatomie

1    Pleon ,  de buik

2   Pereon , de thorax, met hieraan de looppoten

3  Caput, de kop, met kleine ogen

4  Uropods , de achterste uitsteeksels

5 de looppoten

6 Antennes, er zijn twee paar antennes

7 kleine uitstulping op het eerste paar antennes, deze spelen een rol bij de identifactie tussen de verschillende soorten Gammaridae.

Vlokreeft taxonomie , indeling

Amphipoden of vlokreeften behoren tot de  kreeftachtigen (Crustacea), deze is onderverdeeld o.a in de  superklasse van de Peracarida .

Opvallende kenmerken zijn de zijdelingse afplatting en de telson , een uitsteeksel aan de uropods. Gammarus pulex valt dan weer op door het doorzichtig lichaam, de inhoud van de darmen is meestal zichtbaar (zie bovenste foto}

a: Family Gammaridae (Gammarus locusta , pulex ) verreweg de grootste familie
b: Family Talitridae (Orchestia gammarellus) hiertoe behoren  kwelderspringer (Orchestia gammarellus) en de strandvlo (Talitrus saltator) en glasvlo (Hyale nilssoni)
c: Family Corophidae (Corophium volutator of wadkreeftje)
d: Family Caprellidae (Caprella linearis of Het wandelend geraamt)

Vrij naar Stephensen 1928.

parasieten van gammarus pulex, oddity selection

Gammarus pulex draagt vaak visparasieten bij zich welke de vlokreeft als tussengastheer heeft. De parasieten doen het gedrag van de  vlokreeft ook veranderen, waardoor gammarus sneller door hun belangrijkste predator, het driedoornig stekelbaarsje wordt gevonden. Dit verschijnsel heet Oddity selection.

ĺ

De parasitaire worm Pomphorhynchys laevis, is een parasiet welke het gedrag van gammarus pulex doet veranderen, maar doet ook  de oranje kleur van dit doorzichtige dier  veranderen , waardoor het driedoornige stekelbaarsje deze vlokreeft sneller vindt (Oddity selection).  De  worm infecteert vervolgens het stekelbaarsje, anders gezegd  : gammarus is dan tussengastheer voor deze worm. 2

Een andere parasitaire worm is Echinorhynchus truttae, deze laat de vlokreeft een iets andere plaats kiezen om naar voedsel te zoeken, een ander voorbeeld van oddity selection. 3

wetenschappelijke artikelen:

1         Behavioural responses of Gammarus pulex(Crustacea, Amphipoda) to low concentrations of pharmaceuticals.         H.J.De Langea. 2006

2        Parasite-Induced Changes in Behavior and Color Make Gammarus Pulex More Prone to Fish Predation  TCM bakker et all 1997

3       Parasite altered micro-distribution of Gammarus pulex  N Fielding et all 2003.